کوهنوردی از پرطرفدارترین و لذت‌بخش‌ترین شکل‌های طبیعت‌گردی و در عین حال ورزشی جذاب و چالش‌برانگیز است که نه‌تنها لذت وافری از تماشای افق‌های باز را پیشکش شما می‌کند، بلکه نقش مهمی در حفظ و بهبود سلامت روحی و جسمی شما دارد.
صعود به قله کوه و تجربه زیبایی و شکوه آن، مستلزم رعایت یک سری اصول است که باعث می‌شود کوهپیمایی و کوهنوردی ایمن‌تر و راحت‌تری داشته باشید و همچنین از شرکت در این برنامه‌ها بی‌نهایت لذت ببرید.
فارغ از اینکه به‌تنهایی یا گروهی راهی کوهپیمایی می‌شوید یا تورهای طبیعت‌گردی و گردشگری را برای این منظور انتخاب می‌کنید، کوهنوردی می‌تواند تجربه‌ای عالی برایتان باشد که شوق تکرار آن رهایتان نکند یا به حدی به شما بد بگذرد که فکر تکرار آن را از سرتان بیرون کنید. چنین نتیجه‌ای کاملا به میزان آمادگی و آگاهی شما پیش از شروع کوهنوردی بستگی دارد؛ پس برای اینکه بهترین تجربه عمرتان را داشته باشید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
قوانین کوهنوردی
کوهنوردی طبق سه قانون طلایی، سخت‌تر، دورتر و بلندتر از آن چیزی است که به نظر می‌آید. این قوانین برای همه صعودها صدق می‌کند تا در نتیجه آن افراد بتوانند شرایط سخت را مدیریت کنند و بهترین صعود را داشته باشند.
قانون اول: دورتر از انتظار
کوهنوردی در مسیرهای طولانی بسته به شرایط جوی متغیر می‌تواند بین هشت تا ۱۲ ساعت در روز طول بکشد. در برخی مسیرها که شامل برف و یخ می‌شوند و مجبور به حمل کوله‌پشتی ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرمی هستید، کوهنوردی خیلی دشوارتر خواهد بود و با آنچه که انتظار دارید، فاصله زیادی دارد.
علاوه بر این، وضعیت آب‌وهوایی نامساعد در مسیرهای طولانی محتمل است و در نتیجه میزان آمادگی و واقع‌بینی کوهنوردان بسیار اهمیت دارد. در واقع کوهنوردی فقط کار فیزیکی نیست! پس ضمن تقویت مهارت‌های خود، بر اساس احساسات کوهنوردی نکنید. زمانی که به یک قله صعود می‌کنید و با شادی مشغول عکس‌گرفتن هستید، باید به یاد داشته باشید که جشن واقعی زمانی است که صحیح و سالم برگردید. پس اعضای تیم نباید از مشقات کار غافل شوند و تمرکز خود را از دست بدهند. به‌عنوان مثال خستگی بیش از حد افراد نباید منجر به آسیب‌دیدگی آن‌ها شود که عملا امکان صعود به قله را از بین می‌برد.
قانون دوم: فراتر از انتظار
فارغ از اینکه به قله اورست یا هر قله دیگری صعود می‌کنید، باید بدانید که صعود به قله شامل چند مرحله است و پس از رسیدن به بیس کمپ باید به کمپ بعدی بروید و به همین ترتیب به مسیر خود ادامه دهید تا به قله برسید. در اصل، قله بلندتر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و برای صعود به آن نباید عجله کنید.
زمانی که وارد ارتفاع می‌شوید، ممکن است علائم ارتفاع‌زدگی به‌سراغ شما بیاید؛ اتفاقی که برای هر کوهنوردی رخ می‌دهد و در این صورت باید این موضوع را با لیدر خود مطرح کنید و صبر داشته باشید تا با شرایط خو بگیرید. در بسیاری موارد، افراد چند روز را برای آمادگی جسمانی اختصاص می‌دهند.
قانون سوم: سخت‌تر از انتظار
تا جایی که می‌توانید برای یک سفر کوهنوردی آموزش ببینید؛ هرچند که آماده‌سازی اصلی از طریق کسب تجربه به دست می‌آید و رفتار یک نفر در وضعیتی خطرناک می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد.
برنامه‌های کوهنوردی دروسی برای مبتدیان ارائه می‌کنند تا مهارت‌ها و تکنیک‌های کوهنوردی را از کارشناسان باتجربه بیاموزند. پس خیلی اهمیت دارد که اول تمرین کافی داشته باشید و بعد با آمادگی کافی به صعود بپردازید که همین موضوع نشان می‌دهد، کوهنوردی سخت‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنید.
اصول کوهنوردی
برای کوهنوردی باید حجم عظیمی از تجربه، مهارت و آمادگی جسمانی و روانی داشته باشید تا بتوانید به موفقیت برسید. از جمله اصول کوهنوردی می‌توان به کار با طناب، صعود از سنگ و یخ، هواشناسی، پوشاک کوهستان، عبور از یخچال و… اشاره کرد.
آماده‌سازی و برنامه‌ریزی
برای صعود زمان مشخص کنید و آمادگی هر نوع شرایطی را داشته باشید. برای این منظور، گزارش‌های مربوط به مسیر را مطالعه کنید و تصاویر مسیر را ببینید. با افرادی صحبت کنید که این صعود را انجام داده‌اند. تجهیزات موردنیاز را به‌طور کامل در نظر بگیرید. همیشه طوری برنامه‌ریزی کنید که برای استراحت، حوادث پیش‌بینی‌نشده و بازگشت به پایین، وقت کافی داشته باشید.
آمادگی جسمانی و روانی
قبل از هر چیز باید مطمئن شوید که توانایی این سفر را دارید؛ زیرا در غیر این صورت احتمال بروز سانحه و شکست برنامه وجود دارد. کوهنوردی، ورزشی است که فقط به آموزش و تمرکز فکری خلاصه نمی‌شود و تجهیزات و اسباب خاص خود را می‌طلبد. در نتیجه فهرستی از ملزومات سفر با توجه به فصل، زمان، سطح برنامه و… تدارک ببینید.
کفش کوهنوردی
کفش کوهنوردی خود را متناسب با فصل انتخاب کنید؛ به‌عنوان مثال کفش کوهپیمایی برای صعود در فصل تابستان مناسب‌تر است و کفش زمستانی باید در برابر سرمای هوا مقاومت کافی داشته باشد و بتوانید یخ‌شکن یا کرامپون به آن وصل کنید.
تغذیه
غذاهای با کالری بالا و حجم کم در اولویت هستند. میوه‌های خشک (کشمش خشک)، مواد انرژی‌زا (شکلات و اوتمیل)، ژله‌های خوراکی، آب نبات، بیسکویت کرم‌دار و… از گزینه‌های عالی برای کوهنوردی به شمار می‌روند. از آنجا در حین کوهنوردی به انرژی نیاز دارید، مواد غذایی با کالری پایین مناسب این رشته ورزشی نیستند.
غذاهای با کالری بالا و حجم کم برای کوهنوردی مناسب هستند
بررسی وضعیت هوا
قبل از سفر به کوهستان برای کوهنوردی، اسکی و… حتما وضعیت آب‌وهوایی را بررسی کنید. با وجودی که طوفان، بارش سنگین برف و غیره در کوهستان عادی است؛ چنین شرایطی می‌تواند بسیار خطرناک باشد و حتی برگشتن از ارتفاعات را به یک چالش بزرگ تبدیل کند.
پناهگاه اضطراری
از آنجا که امکان شب‌مانی اضطراری (بیواک) در کوهستان وجود دارد، با خود کیسه بیواک، چادر و پتوی نجات همراه داشته باشید.
شرایط اضطراری
داشتن آمادگی برای شرایط غیرقابل پیش‌بینی، یکی از اصول کوهنوردی است. با تمرین بالا می‌توانید به‌صورت خودکار وارد عمل شوید. در شرایط اضطراری، آرامشتان را حفظ کنید. شرایط را بررسی و مشخص کنید که می‌توان آن را توسط گروه مدیریت کرد یا به کمک بیرونی نیاز است. در صورت نیاز با منابع کمک‌رسان معتبر تماس بگیرید و درخواست کمک کنید. اگر کسی آسیب دید، او را به یک سرپناه انتقال دهید؛ گرم نگه دارید و آب موردنیاز بدنش را تامین کنید. چنانچه فرد مشکوک به آسیب ستون فقرات بود، او را تکان ندهید.
